Avrupa Sinema Kuramları: Eleştirel Analiz

Avrupa Sinema Kuramları: Eleştirel Analiz

Ian Aitken

Çevirmen: Zahit Atam, Selin Akgül, Başak Erzi

Doruk Yayınları, 2015, 432 s.

Bu kitap, 1900’lerden günümüze Avrupa sinemasındaki önemli film kuramlarını ve hareketlerini inceler. Ian Aitken özellikle Avrupa sinemasına hakim olan iki ana geleneğe odaklanır. İlki sezgici modernist ve gerçekçi gelenektir, bu gelenek Alman idealist felsefesini, romantizmi, fenomenolojiyi ve Frankfurt Okulunu kapsayan felsefi kökenin içine yerleştirilebilir. Avrupalı film teorisinde ve sinemasında sezgici gelenek akıl-dışıcılık (irrasyonalizm), sezgisel içgörü (insight), sanatsal özerklik ve belirsiz ifade (indeterminate expression) gibi estetik niteliklere vurgu yapmaktadır. Sassure-sonrası gelenek ise anlambilim, yapısalcılık ve yapı-bozumculuğu içerir. Bu kitabın ilk üç bölümü Rus formalizmi içindeki sezgici ve rasyonalist eğilimler, Weimar sinemasal modernizmi ve Eisenstein’in eserleri arasındaki etkileşimi keşfetmeye çalışırken, dördüncü bölüm Fransız Izlenimciliği üzerine odaklanmaktadır: Avrupalı film akımları en açık haliyle sezgici modernist gelenekle özdeşleştirilebilir. Beşinci ve altıncı bölümler bunların ardından Saussure-ardılı geleneğin genel bir görünümünü, yapısalcılığı, post-yapısalcılığı, siyasal modernizmi ve bu geleneğin beslediği post-modern sinemayı vermeye çalışıyor. Yedinci bölüm erken dönem sezgici modernizm ve daha sonraki sezgici gerçekçilik arasında varolan sürekliliklerin izlerini sürüyor, Grierson, Kracauer ve Bazin tarafından geliştirilen sinemasal gerçekçilik teorileri üzerine odaklanıyor. Son aşamada bölüm sekiz ve dokuz savaş-sonrası Avrupalı gerçekçi sinemayı keşfediyor, özellikle yukarıda sözü geçen teorisyenlerin fikirleriyle özdesleştirilebilen filmler üzerinde yoğunlasıyor. (Arka kapak yazısından)